De drie driehoeken

Wij geloven in een succesvolle energietransitie in de gebouwde omgeving, als we de energiebesparing maatregelen integraal beschouwen en aanpakken.

Introductie

In de bouw en ontwerp wereld is de “Trias Energetica” een bekend begrip:

  • Stap 1. Beperk de energievraag
  • Stap 2. Gebruik energie uit hernieuwbare (duurzame) bronnen
  • Stap 3. Gebruik eindige (fossiele) energiebronnen efficiënt.

Dit is een goede methodiek voor het starten van een gebouw of installatie ontwerp.
Nu dreigen we door te schieten met het “najagen” van de verduurzaming gedachte achter deze Trias Energetica.
We moeten ons altijd blijven realiseren dat we een gebouw en de bijbehorende installaties, ontwerpen voor de bewoners en gebruikers.
De oplossing denken wij gevonden te hebben door aan de trias energetica, twee driehoeken toe te voegen.

We hebben hiervoor een “Bouw driehoek” en een “Gebruikers driehoek” toegevoegd om de balans te vinden tussen alle aspecten die van belang zijn bij het ontwikkelen van een gebouw en bijbehorende installaties.
Zo worden de samenhangende gebieden sneller inzichtelijk gemaakt. Hiermee ontstaat een integrale manier van gebouw en installatie ontwerp en realisatie, die succesvol is voor mens en milieu.

Driehoek 1                         Trias Energetica                     Energiezuinig gebouw.

Driehoek 2                         Bouwdriehoek                        Realisatie van het gebouw.

Driehoek 3                         Gebruikersdriehoek               Gebruikers van het gebouw.

Trias energetica driehoek

Bestaande uit:
minimaliseer energieverbruik (1)
gebruik duurzame energieopwekking (2)
efficiënt gebruik fossiele brandstoffen (3).
In veel gevallen kiezen we tegenwoordig voor GEEN gebruik fossiele brandstoffen als uitgangspunt in het ontwerp traject.

Bouwdriehoek

Bestaande uit:
bouwfysica (4)
installatie concepten (5)
bouwkwaliteit (6).
Dit zijn de onderdelen die van grote invloed zijn op de belofte uit driehoek 1.
Vrij vertaald, in de bouwdriehoek wordt uitgewerkt en gerealiseerd wat in driehoek 1 beloofd wordt.

Gebruikersdriehoek

Bestaande uit:
functies (7)
prestaties (8)
welbevinden (9)
Dit zijn de onderdelen die de centrale driehoek vanuit het gezichtspunt van de gebruiker vormen.
Vrij vertaald kan je stellen dat deze driehoek het begin van een goed gebouw en installatie-ontwerp hoort te  zijn.
Als duidelijke kaders ontbreken gaat een ontwerp en bouwtraject nagenoeg altijd leiden tot klachten en ontevreden gebruikers.

Samenvattend

Door de 9 aspecten uit “Ennea Logica” allemaal aandacht te geven ontstaat dus:
“Efficiency in het ontwerp en bouwproces door eenvoud”
Spreekt deze methodiek u aan, of heeft u vragen en/of suggesties aangaande deze ontwerp en realisatie filosofie, neem dan gerust contact met ons op.

Driehoek 1 Trias Energetica

Deze driehoek bestaat uit de volgende onderdelen:

1 Minimaliseer energieverbruik.

In de praktijk wordt dit vaak vertaald naar meer en beter isoleren.
Dat is een goed voorbeeld hoe je hiermee goede stappen kunt realiseren.
Bij nieuwbouw is echter goed isoleren al de standaard.
AKT kijkt dan naar verdere optimalisaties om de energiebehoefte verder te beperken.

2 Gebruik duurzame energieopwekking

De energie die alsnog benodigd is binnen het gebouw, kunnen we vervolgens  zo duurzaam mogelijk opwekken.
Bij elektrische systemen spreken we hierbij snel over het COP (Coëfficiënt of Performance) getal.
Deze kan bij warmtepompen ruim boven de 1 zitten.
Bijvoorbeeld, bij een COP van 4 betekent dit het volgende:
1 eenheid elektrische energie (Voeding in Megajoule) levert een opgewekte thermische energie van 4 Megajoule.
Dergelijke systemen presteren dus (vele) malen beter dan opwekkers die 1 op 1 functioneren.
Voorbeelden van systemen met een COP van maximaal 1 zijn: elektrische boiler, CV ketels en dergelijke.
Systemen met een hoge COP zijn dus voorbeelden van duurzame energie omzetters.
PV panelen zijn uiteraard net als diverse andere systemen ook voorbeelden van duurzame energie omzetters.

3 Efficiënt gebruik fossiele brandstoffen

In plaats van efficiënt gebruik van fossiele brandstoffen, spreken we tegenwoordig sinds het “Wiebes effect” (Beslissing dat Nederland van het gas af gaat) van GEEN fossiele brandstoffen als energie opwekkers in onze installatie-ontwerpen.

Driehoek 2 Bouw

Deze driehoek bestaat uit de volgende onderdelen

4 Bouwfysica

In dit onderdeel wordt specifiek gelet op bouwfysica onderdelen die klachten en onvolkomenheden helpen voorkomen in het bouwproject.
Bijvoorbeeld, een hoge gevel met alleen glas, zal zonder aanvullende verwarming voorziening om de in de volksmond genoemde koude straling op te vangen, vaak leiden tot comfort klachten.
Wist u trouwens dat het feitelijk onze (lichaam)warmte straling is die richting een kouder oppervlakte gaat, welke ons deze koude gevoelens geeft?
In dit onderdeel valt ook luchtvochtigheid, koudebruggen, condensvorming en dergelijke aanverwante zaken.
Veel bouw detailleringen spelen een rol bij dit onderdeel.
Daarnaast geeft ISSO kennisinstituut en SBR bouwdetails veel handvaten

5 Installatie concepten

Waar we voorheen een overzichtelijk installatie pakket kenden, opwekking van warmte gebeurde veelal met CV ketels en distributie en afgifte van deze warmte met een leiding en radiatoren systeem.
Vaak is een dergelijke installatie voorzien van 1 hoofdthermostaat die het geheel regelde voor het gehele gebouw.
Door de komst van warmtepomp techieken, zonnewarmte systemen, energieterugwinning systemen en dergelijke, is de keuze mogelijkheid om te komen tot een installatie ontwerp vele malen groter geworden.
De meeste apparaten en systemen zijn in basis goede systemen.
Helaas is het lang niet altijd dat de toepassing van 1 mof een combinatie van meerdere systemen leidt tot een succesvol geheel.
Voorbeeld:
Een CV installatie kan in korte tijd veel warmte energie (vermogen) afgeven aan een installatie.
Stel dat we een ouder gebouw redelijk goed nageisoleerd hebben.
Vervolgens vervangen we de CV installatie voor een warmtepomp installatie op lage temperatuur basis. Dit kan leiden tot problemen.
Denk aan leidingen en radiatoren die niet meer voldoen qua warmteafgifte.
Door het ontbreken van straling warmte in combinatie met te weinig aandacht voor luchtdichtheid, is de kans erg groot geworden dat er tocht klachten ontstaan.
Tot overmaat van ramp kan het dan ook nog gebeuren dat de gebruiker na een paar jaar concludeert dat hij (flink) meer onderhoudskosten heeft en dat de energie besparing behoorlijk tegenvalt in de portemonnee.
Vrij vertaald:
Niet alle combinaties van bouwkundige en installatie technische systemen vormen een logische of succesvolle combinatie.
Als u ideeën heeft over uw gebouw ontwerp, eventueel reeds aangevuld met installatie-ontwerp gedachten, dan kunnen wij samen met u kijken en beoordelen of dat een succesvolle combinatie gaat opleveren.

6 Bouwkwaliteit

Tenslotte bestaat de bouwdriehoek uit het onderdeel bouwkwaliteit.
Als we tijdens het ontwerp traject een isolatie en luchtdichtheidswaarde bepalen en toekennen, dan is het afhankelijk van de bouwkwaliteit of dit in de praktijk ook gerealiseerd wordt.
Als dit tijdens de bouw te weing aandacht krijgt, dan kunnen er onvolkomenheden onstaan.
Doordat vervolgens het installatie concept minder goed in staat is om extra koudeval of warmte verlies snel te compenseren, ontstaat de situatie dat er alsnog energie verlies en comfort klachten ontstaan.
Deze situaties zijn dan in de praktijk erg slecht bij de bron te verhelpen.
Veel isolatie en luchtdichtheidsvoorzieningen worden letterlijk weggebouwd zodat we daar later geen correcties meer in aan kunnen brengen.
Achteraf corrigeren met naden afkitten en dergelijke maatregelen, zijn oplossingen die minder ideaal zijn te noemen.
Kortom een goede bouwkwaliteit is van essentieel belang.
“ Vertrouwen is goed, controle is beter “

Driehoek 3 Gebruikers

Een gebouw en de installaties in het gebouw, hebben als doel om de gebruikers  een prettig werk en wooncomfort te bieden.
Dit is afhankelijk van de functie en de prestatie eisen die we stellen.

Deze driehoek bestaat uit de volgende onderdelen

7 Functie(s)

De functie van de ruimte in een gebouw is veelal een basis voor verdere ontwerp zaken.
Bijvoorbeeld de functie sporthal, wachtkamer huisarts, woonkamer, zijn allemaal voorbeelden van veel voorkomende ruimtelijke functies.
De tijd nemen om vast te stellen welke functies toegekend worden aan welke ruimten, geeft een succesvolle basis voor het verdere ontwerp en realisatie traject.

8 Prestatie(s)

Binnen een ruimte en binnen een gebouw(deel) kunen we verschillende presatie eisen formuleren voor zaken als, klimaat, geluid, en verlichting.
Voorbeeld:
Hoe warm moet het kunnen worden in de wintersituatie in een ruimte, maar ook, hoe koel moet het kunnen worden in dezelfde ruimte in de zomersituatie. Hedendaagse woningen hebben weinig energie nodig om het comfortabel warm te houden in de wintersituatie.
Echter bij wisselende omstandigheden zoals zoninstraling, (tijdelijk) meer mensen in de ruimte en de zomer periode, geven veel vaker juist warmte klachten. De warmte wil er niet meer uit zeggen we dan.
De prestatie eis voor koelen wordt dus net zo belangrijk als de prestatie eis voor verwarmen. Dit wordt nog niet altijd als 1 geheel gezien in een ontwerp.

9 Welbevinden

Het laatste aspect in de ” Ennea Logica”  methodiek, maar feitelijk het aspect waar mee ieder ontwerp en realisatie traject zou moeten starten.
Hoe gaan we voldoende welbevinden creëren voor de gebruikers en bewoners van het gebouw?
Wat is het effect op het welbevinden van de gebruiker, als er bouwkundige en/of installatie technische voorzieningen gecombineerd worden tot een gebouwontwerp?
Door specifiek vanuit deze gedachte aandacht te geven aan de geplande oplossing richting kunnen we veel beter formuleren wat het effect zal worden op het welbevinden van de gebruikers.
Dit is met name ook van belang omdat de ontwerpers en bouwers van projecten andere personen zijn dan de uiteindelijke gebruikers.
Kortom waarborgen dat het gezichtspunt vanuit de eindgebruiker voldoende aandacht krijgt is de motivatie van dit punt in de ” Ennea Logica ” aanpak.

De inhoud van deze pagina mag vrij gekopieerd en gebruikt worden, zonder voorafgaande mondelinge of schriftelijke toestemming van AKT Techniek.